a-İş Kazası ve Meslek Hastalığı Nedir?
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. Maddesinde iş kazasının unsurları sıralanmıştır. Buna göre iş kazası;
a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d) Bu Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hale getiren” olaydır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 14. Maddesinde meslek hastalığı, “sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik halleri” olarak tanımlamıştır (m.14/1)
İş kazası bildirimi yaşanan olayın aktarılması, meslek hastalığı bildirimi ise tıbbi bir durum tespitidir.
b-Sağlık Çalışanları Açısından Değerlendirme
İlk olarak sağlık çalışanları açısından konuya bakacak olursak 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 14.maddesi, hangi hastalıkların meslek hastalığı kabul edileceğini SGK çıkaracağı bir yönetmelikle belirler. (5510 sayılı Kanun, m. 14/son). SGK tarafından çıkarılan Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’nin ekindeki meslek hastalıkları listesinde Covid 19 yer almamaktadır. Buna karşın listenin, D gurubunda bulaşıcı hastalıklarının da meslek hastalığı olarak sayıldığı görülmektedir. Nitekim Sağlık bakanlığı da Covid-19 tedavisi görürken hayatını kaybeden sağlık çalışanlarının meslek hastalığı veya vazife malulü hükümlerinden yararlanmalarına ilişkin genelge yayımladı. Özel veya devlet hastanesi ayırt etmeden tüm sağlık çalışanlarına uygulanacak bir genelgedir. Sonuç olarak sağlık çalışanları için COVİD 19 meslek hastalığı olarak kabul edilmiştir.
c-Diğer Çalışanlar Açısından Değerlendirme
İkinci olarak diğer sektörlerde çalışan işçiler açısından konuyu değerlendirecek olursak örneğin plastik fabrikasında maske olmadan çalıştırılan işçiye, işyerindeki başka bir işçinin hapşırması sonucu Covid-19 bulaşması halinde, bu meslek hastalığı mıdır, iş kazası mıdır? Meslek hastalığının yapılan işin niteliğinden veya yürütüm koşullarından kaynaklanmış olması arandığı için, plastik fabrikasında çalışan işçinin işverenin gerekli koruyucu ekipmanı dağıtmaması sonucu bulaşan Covid-19, meslek hastalığı olarak değil iş kazası olarak kabul edilecektir. Keza bir sağlık çalışanının Covid-19 hastalığına yakalanması ve tedavi olsa dahi süregelen bir akciğer hastalığının oluşması ve sonrasında bir maluliyet durumunun ortaya çıkması meslek hastalığıdır.